| Δημοσίευση : |
|
01/09/2011 |
| Πηγή: |
|
obeline.gr |
| Συντάκτης : |
|
Αναστάσιος Μόρτογλου |
| Βαθμολογία: |
|
4.21 ( 14 ψήφοι) |
|
|
|
Η φρουκτόζη είναι ένας μονοσακχαρίτης με 6 άτομα άνθρακος (εξόζη).
Η φρουκτόζη του εμπορίου παράγεται από ενζυματικό ισομερισμό της δεξτρόζης. Χρησιμοποιείται ευρέως, στη βιομηχανία κυρίως, λόγω του ότι έχει ισχυρή γλυκαντική δράση, είναι φτηνή και δε ‘ζαχαρώνει’. Θα τη συναντήσουμε κυρίως στα γλυκά και στα αναψυκτικά.
Κατανάλωση σε ημερήσια βάση 2 αναψυκτικών των 330 ml μας παρέχουν περίπου 50 γρ. Φρουκτόζης. Αυτό ισοδυναμεί με 200 kcal, δηλ. το 10% περίπου των ημερήσιων ενεργειακών μας αναγκών.
Η φρουκτόζη έχει πολύ χαμηλό γλυχαιμικό δείκτη (32), γιαυτό, ακόμα και σήμερα προβάλεται σαν κατάλληλο τρόφιμο για διαβητικούς. Ευτυχώς όμως, ακόμα και όταν οι γνώσεις μας γαυτήν ήταν πολύ περιορισμένες, δεν είχε γίνει ευρέως αποδεκτή, ούτε από τους γιατρούς, ούτε και από τους διαβητικούς.
Η απορρόφηση της φρουκτόζης από το έντερο εξαρτάται από την παρουσία γλυκόζης και γίνεται ενεργητικά μέσω των μεταφορέων GLUT-5 και GLUT-2 και έτσι φτάνει στο ήπαρ όπου και μεταβολίζεται.
Οταν λέιπει η γλυκόζη από το έντερο, το μεγαλύτερο μέρος της φροκτόζης δεν απορροφάται, προοθείται προς τα κατώτερα μέρη του λεπτού και στο παχύ έντερο, όπου μεταβολίζεται από την εντερική χλωρίδα και παράγονται πολλά αέρια. Αυτά προκαλούν και τα έντονα φουσκώματα στην κοιλιά. Επίσης, αν η ποσότητα της φρουκτόζης είναι μεγάλη, μπορεί να προκληθεί και διάρροια.
Οι δυσμενείς επιπτώσεις της φρουκτόζης στην υγεία είναι
- Παχυσαρκία. Προκαλείται μέσω τροποποίησης της έκφρασης των ηπατικών ενεργοποιητών 1α/β του PPAR-γ, μέσω τροποποίησης των σημάτων κορεσμού στον εγκέφαλο. Επίσης, έχει βρεθεί αύξηση των ROS και ενδοτοξινών στην πυλαία μέσω Toll-like υποδοχέων και πρόκληση αντίστασης στη δράση της λεπτίνης.Οι ορμόνες λεπτίνη και ινσουλίνη ρυθμίζουν, σε μακροχρόνια βάση, τα ενεργειακά αποθέματα του οργανισμού, δηλαδή την ποσότητα του (λευκού) λίπους. Η φρουκτόζη δεν προκαλεί μεγάλη μεταγευματική έκκριση της ινσουλίνης και επειδή η έκκριση της λεπτίνης ρυθμίζεται από τη μεταγευματική απάντηση της ινσουλίνης, η αυξημένη διαιτητική πρόσληψη φρουκτόζης μειώνει και τα επίπεδα της κυκλοφορούσης λεπτίνης. Ετσι, έχουμε μείωση της μεταβολικής δραστηριότητος και αύξηση της όρεξης, μηχανισμούς που οδηγούν σε πρόκληση, επιδείνωση ή υποτροπή παχυσαρκίας.
- Αύξηση της περίμετρου της μέσης, δείκτη αυξημένου περιτοναϊκού λίπους.
- Μεταβολικό σύνδρομο μέσω της αύξησης της LDL και των τριγλυκεριδίων
- Μη αλκοολική στεατοηπατοπάθεια (λιπωδες ήπαρ)
- Εμφάνιση ή επιδείνωση διαβήτη 2 λόγω αύξησης της ηπατικής νοεγλυκογένεσης μέσω μηχανισμού εξαρτόμενου από το SIRT 1
- Υπέρταση λόγω αυξημένης απορρόφησης Να από το έντερο και τα ουροφόρα σωληνάρια.
- Αύξηση της παραγωγής γλυκοζυλιωμένων παραγώγων των πρωτεϊνών (AGE’s), αφού έχει 10πλάσια ικανότητα από τη γλυκόζη να προκαλλεί την αντίδραση Maillard. Η αύξηση των παραγώγων αυτών αυθύνεται και για την πρόωρη κυτταρική γήρανση, για την πρόκληση νόσων που σχετίζονται με το γήρας, για την πρόκληση της ν. Alzheimer, αλλά και για τη γλυκοζυλίωση πολλών πεπτιδικών ορμονών με απότοκο τροποποίηση της δράσης των.
- Αδρανοποιεί μέσω χυλοποίησης τα μικροστοιχεία του πλάσματος, κυρίως χαλκό, χρώμιο και ψευδάργυρο και έτσι είναι δυνατόν να προκληθεί ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος, ινσουλινοαντίσταση και γενικότερες στερητικές νόσοι.
Ο μεταβολισμός της φρουκτόζης
Ο ηπατικός μεταβολισμός της φρουκτόζης έχει σημαντικές επιδράσεις στο μεταβολισμό της γλυκόζης και των λιπιδίων. Η φρουκτόζη που απορροφάται από το έντερο μεταφέρεται στο ήπαρ μέσω της πυλαίας και με τη δράση των μεταφορέων GLUT-2 & GLUT-5. Εκεί, φωσφορυλιώνεται με τη δράση της τριφωσφορικής αδενοσίνης και σχηματίζεται fructose-1-phosphate. Η αντίδραση καταλύεται από το ένζυμο φρουκτοκινάση (EC 2.7.1.4). Η Fructose-1-phosphate μεταβολίζεται με τη δράση της aldolaseB (EC 4.1.2.13) σεglyceraldehyde και φωσφολική dihydroxyacetone. Αυτά τα παράγωγα μπορούν να μετατραπούν σε glyceraldehyde-3-phosphate. Ετσι, η φρουκτόζη μεταβολίζεται σε 2 τριόζες οι οποίες παρακάμπτουν την ελεγχόμενη κύρια οδό γλυκόλυσης που είναι αυτή της 6-phosphofructokinase (EC2.7.1.11).
Τα παράγωγα του μεταβολισμού της φρουκτόζης και των γλυκολυτικών οδών του ήπατος είναι γλυκόζη, γλυκογόνο, γαλακτικά και πυρουβικά. Επειδή η πρόσληψη φρουκτόζης από το ήπαρ δεν αναστέλεται από τα επίπεδα της φωσφοφρουκτοκινάσης, η αυξημένη διαιτητική πρόσληψη φρουκτόζης προκαλεί μεγαλύτερη αύξηση του κυκλοφορούντος γαλακτικού οξέος από ότι η γλυκόζη. Ετσι, είναι αυξημένη και η πιθανότητα πρόκλησης γαλακτικής οξέωσης.