Αιτιολογία και διαφορική διάγνωση Οζώδους Βρογχοκήλης

Οζώδης μη τοξική Βρογχοκήλη

Ο φυσιολογικός θυρεοειδής αδένας αποτελείται από 2 λοβούς που συνδέονται μεταξύ τους με μια στενή λωρίδα ιστού, τον ισθμό. Στο 50% περίπου των φυσιολογικών αδένων υπάρχει και ένας ακόμα λοβός, ο πυραμιδοειδής, που εξορμάται από τον ισθμό.
Ο φυσιολογικός θυρεοειδής έχει βάρος 10-25 γρ. και ο κάθε λοβός έχει μήκος έως 5 εκ.
Ως βρογχοκήλη λοπόν ορίζεται η αύξηση των διαστάσεων/βάρους του αδένα.
Η βρογχοκήλη μπορεί να είναι:
 • Διάχυτη, όταν δεν υπάρχουν εστιακές ογκόμορφες αλλοιώσεις
 • Οζώδης, όταν υπάρχει ένας ή περισσότεροι όζοι. Οζος είναι ένας όγκος μέσα στο παρέγχυμα του αδένα.
Ανάλογα με τη λειτουργική επάρκεια του αδένα, η βρογχοκήλη διακρίνεται σε:
 • Τοξική, όταν συνοδεύεται από υπερθυρεοειδισμό
 • Μη τοξική, όταν η θυρεοειδική λειτουργία είναι φυσιολογική.
 • Σπανιότερα, μπορεί η βρογχοκήλη να συνδυάζεται και με υποθυρεοειδισμό
 Στο κεφάλαιο αυτό θα αναλύσουμε την ‘Οζώδη μη τοξική βρογχοκήλη’, σε συντομία ΟΜΤΒ, επειδή είναι η συχνότερη θυρεοειδοπάθεια στη χώρα μας, αλλά και επειδή αποτελεί μια καθημερινή διαγνωστική και θεραπευτική πρόκληση για τον Ενδοκρινολόγο.

Aιτιοπαθογένεια
H υπερπλασία του αδένα αποτελεί την απάντηση του θυρεοειδούς σε μιά πλειάδα παραγόντων που μειώνουν τη σύνθεση θυρεοειδικών ορμονών. H αύξηση της TSH που ακολουθεί σαν αποτέλεσμα της παλίνδρομης αλληλορύθμισης oδηγεί σε αύξηση του μεγέθους και ίσως της λειτουργικότητας του αδένα, ώστε να αποκαταστήσει τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών.
Βρογχοκήλη μπορεί να προκληθεί καί από αγωνιστές των υποδοχέων της TSH, όπως αντισώματα κατά των υποδοχέων της, αντίσταση της υπόφυσης στη δράση των θυρεοειδικών ορμονών, αδενώματα της υπόφυσης που εκκρίνουν TSH και σε περιπτώσεις υπερέκκρισης χοριακής γοναδοτροφίνης
Στην αιτιοπαθογένεια της οζώδους μη τοξικής βρογχοκήλης τόσο της ενδημικής όσο και της σποραδικής συμμετέχουν γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες και βέβαια σημαντικό ρόλο παίζει και το φύλο.
H οζώδης βρογχοκήλη αφορά συχνότερα γυναίκες και μάλιστα 5-10 γυναίκες ανά άνδρα ανάλογα με την περιοχή.
H κύηση θεωρείται βρογχοκηλογόνος καθώς είναι γνωστό ότι κατά τη διάρκεια της ο θυρεοειδής διεγείρεται (όπως φαίνεται από την αύξηση του λόγου T3/T4) εξαιτίας της β-hCG αλλά και της ελαφράς αύξησης της TSH στον τοκετό. Έτσι πολλαπλές κυήσεις δρούν αθροιστικά στο μέγεθος του θυρεοειδούς.
Mεγαλύτερης σημασίας περιβαλλοντικός παράγοντας είναι η ιωδιοπενία. Αλλά και η μεγάλη ποσότητα ιωδίου μπορεί να προκαλέσει βρογχοκήλη. Αλλοι παράγοντες είναι το κάπνισμα, κάποια φυσικά βρογχοκηλογόνα, φάρμακα όπως το λίθιο, το stress, χαμηλά επίπεδα σελινίου και κάποιες λοιμώξεις (Φυματίωση, μυκητιάσεις, παρασιτώσεις).
H κληρονομικότητα και η συμμετοχή γονιδιακών παραγόντων στην παθογένεια της οζώδους μη τοξικής βρογχοκήλης (OMTB) τεκμηριώνεται με μελέτες σε οικογένειες και διδύμους καθώς και με την εύρεση μεταλλάξεων σε γονίδια που φαίνεται να σχετίζονται με την εμφάνιση βρογχοκήλης.
Mέχρι σήμερα γονίδια υποψήφια για το χρίσμα του βρογχοκηλογόνου αναφέρονται τα MNG1, MNG, NIS, πεντρίνης, TSHR, TPO, TG, αποϊωδινάσης I II και III, θυρεοειδικός μεταγραφικός παράγων 1 και ...αναμένεται συνέχεια.

Διαφορική διάγνωση
Aφού αποκλειστεί με την βοήθεια του προσδιορισμού των θυρεοειδικών ορμονών (βασικά και κύρια της TSH) η λειτουργική διαταραχή, το επόμενο βήμα αφορά τον αποκλεισμό της κακοήθειας.
Tα στοιχεία που συνηγορούν υπέρ καλοήθους ή μη OMTB προκύπτουν από το ιστορικό, κλινική εξέταση, βιοχημικούς δείκτες, απεικονιστικά και κυτταρολογικά ευρήματα.
Ψηλαφητικά, όζος σκληρός και καθηλωμένος είναι ύποπτος για κακοήθεια.
Ενας πλήρως κυστικός όζος δεν είναι ποτέ κακοήθης και όζοι με μεγάλη κυστική εκφύλιση είναι σπάνια.
Πρόσφατη αύξηση του μεγέθους του όζου, ακτινοβολία στη περιοχή του τραχήλου, οικογενειακό ιστορικό θετικό για μυελοειδές και συμπτωματολογία ενδεικτική πίεσης (βράγχος φωνής-δυσφαγία) απομακρύνουν τη πιθανότητα καλοήθειας.
Aν η OMTB αφορά άνδρα και ηλικίες <20 και >60 ετών ενισχύεται η πιθανότητα κακοήθειας. O μονήρης όζος και ιδίως ο σπινθηρογραφικά ψυχρός πρέπει να ελέγχεται διεξοδικότερα. Aυξημένη τιμή καλσιτονίνης ορού και CEA απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση για το ενδεχόμενο μυελοειδούς καρκνώματος.
Στον υπερηχογραφικό έλεγχο στοιχεία που εγείρουν υποψίες κακοήθειας είναι:
 • Συμπαγής ή/και με μικρές κυστικές εκφυλίσεις
 • Η υπόηχη ηχομορφολογία
 • Τα ανώμαλα όρια/περίγραμμα
 • Η παχειά ανώμαλη ή απούσα άλως
 • Οι στικτές αποτιτανώσεις
 • Η περιοχική λεμφαδενοπάθεια
 • Η αυξημένη εσωτερική αιμάτωση του όζου
 • Το περίπου στρογγυλό σχήμα
 • Η μειωμένη ελαστικότητα (στη πρόσφατα χρησιμοποιούμενη ελαστογραφία)
Στη διαφορική διάγνωση θα πρέπει να προστεθεί και το ενδεχόμενο της υποξείας θυρεοειδίτιδος, ειδικά σε πολυοζώδη βρογχοκήλη πρόσφατης έναρξης, η οποία βέβαια είναι συνήθως επώδυνη και συνοδεύετι και από πυρετό.
Δε θα πρέπει βέβαια να ξεχνάμε και το, σπάνιο ευτυχώς, ενδεχόμενο πρωτοπαθούς λεμφώματος του θυρεοειδούς, το οποίο είναι συνήθως Non-Hodgkin από μεγάλα κύτταρα.
Kαθοριστική είναι η σημασία της κυτταρολογικής εξέτασης μετά FNA του μονήρους όζου ή των πλέον ύποπτων όζων της πολυοζώδους βρογχοκήλης. Η Lege artis FNA έχει μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια στα θηλώδη καρκινώματα, αλλά υστερεί σημαντικά στα άλλα θυρεοειδικά νεοπλάσματα. Πάντως, η ύπαρξη κολλοειδούς είναι στοιχείο καλοήθειας ενώ η απουσία του στοιχείο κακοήθειας (οι ενδείξεις FNA και η διαγνωστική της ευαισθησία δίνονται σε άλλο άρθρο του obeline.gr).
Συχνά πάντως και παρά την εξάντληση όλων των διαγνωστικών προσεγγίσεων, είναι δυνατόν να διαφύγουν της διάγνωσης μικρά (<1 εκ.) διαφοροποιημένα καρκινώματα, ειδικά σε πολύ μεγάλες πολυοζώδεις βρογχοκήλες.